همه چیز درباره شغل ساعت سازی و تعمیر ساعت

در این مقاله مفصل قصد دارم به موضوع شغل ساعت سازی و تعمیر ساعت جهت آشنایی و دسترسی شما عزیزان به منابع و اماکن آموزشی این حرفه در ایران و خارج از ایران بپردازم

تعمیرات ساعت نه فقط به عنوان یک کسب و کار بلکه به عنوان یک تفریح میتواند برای بعضی ها جذاب باشد. به عنوان یک تجربه شخصی این مهارت در ابتدا یک تمرین برای افزایش تمرکز شروع شد. وبه تدریج برایم تبدیل به یک کسب و کار شد. تاجایی که به تاسیس مجموعه و سپس وبسایت ویکی ساعت انجامید. در سال 1387 در نمایندگی شعبه خیابان انقلاب نرسیده به میدان فردوسی به مدیریت عمویم به صورت نیمه وقت شروع به کار کردم. در آن زمان به تدریس زبان انگلیسی مشغول بودم و نهایتا روزی دو الی سه ساعت نیز بصورت پاره وقت تمرین تعمیرات ساعت نزد مدیران تعمیرگاه آن شعبه ، آقایان صالحی و صادقی میکردم. بتدریج علاقه من نسبت به این کار بیشتر و بیشتر شد. سپس با توصیه استادانم در این شعبه به تعمیرگاه شعبه اصلی واقع در خیابان شریعتی (پل رومی) با مالکیت برادران محترم جواهری ساعتچی و به سرپرستی آقای جاوید آتین معرفی شدم

شغل ساعت سازی یا تعمیرکاری ساعت!؟

در آغاز به تفاوت عناوین شغلی ساعت ساز و تعمیر کار ساعت بپردازم. سال هاست که به اشتباه در ایران تعمیر کار ساعت را ساعت ساز مینامند. همانطور که از عنوان شغل ساعت سازی پیداست ، ساعت ساز به کسی گفته میشود که یک ساعت را طراحی و سپس به وجود می آورد. برای مثال به کارخانه ها و یا کارگاه های ساعت با برند های تجاری متفاوت ساعت ساز “watchmaker” میگویند. همینطور به علم ساخت ساعت یا به عبارت دیگر زمان سنجی یا زمان نگاری “horology” , و عالم به این علم را “horologist” مینامند.

اما کسب و کار تعمیرات ساعت اغلب در قالب خدمات پس از فروش شرکت ها و یا تعمیرگاه های مستقل انجام میشود. این واحد های خدماتی “WATCH repair shop“با توجه به امکانات و مهارت های در یک مجموعه اقدام به تعمیرات فنی و ترمیم ظاهری ساعت های مچی میکنند. و به کسانی که در این زمینه فعالیت میکنند ، به عنوان تعمیر کار “watch Technician” ساعت میشناسند. و البته مهارت پولیش “Polish” و یا ترمیم ظاهری “Watch Dial Restoration ساعت نیز ، مشاغل مرتبط دیگری هستند که به موازات تعمیر ساعت در تعمیرگاه های بزرگ و مجهز ، به وسیله افراد متخصص دیگری انجام میشود.

برای خیلی ها ساخت و یا تعمیر ساعت صرفا به عنوان یک کسب و کار شناخنه شود. تعمیر و یا ساخت ساعت هم مانند هر شغل دیگری نیازمند به یک سری آموزش ها ، تجربیات ، مهارت ها و همچنین امکانات نیاز دارد که در صورت بهره مند بودن یک فرد یا مجموعه به این موارد ، انجام و ادامه این کسب و کار امکانپذیر شود. به صورت کل پیش بردن و مدیریت همه کسب و کار های نیازمند به ظرفیت های فکری و فنی را میتوان هنر دانست.

هنر ساعت سازی Art of Horology

اما به نظر ما و خیلی علاقه مندان به دنیای ساعت های اصیل ، ساعت سازی به عنوان یک هنر اصیل است که صد ها سال در جریان است و به عنوان یک میراث بین چندین نسل سینه یه سینه و نسل به نسل انتقال پیدا میکند. برای مثال کارخانه های پتک فیلیپ ، پیاژه ، بووه ، ون کلیف ، کارتیه و….. را در نظر بگیرید که سال هاست ساعت های بینظری طراحی میکنند و برخی از تولیداتشان در نسخه های محدود تولید میشوند و به عنوان شاهکار شناخته میشوند. برخی از آثار ایشان در حراج های معروف به قیمت های میلیون دلاری فروخته میشوند.

کسب و کار تعمیرات ساعت

تعمیرات ساعت در همه جای دنیا بسیار گسترده است. یک تعمیرکار ساعت بایستی به مهارت های زیادی آشنا باشد. این مهارت ها از تعویض یک بند و باتری شروع میشود و تا ساختن یک چرخ موتور ساعت میتواند ادامه یابد. که طبیعتا میزان توانایی های هر فردی میتواند بر میزان حقوق یا درآمد او تاثیر گذار باشد. مهارت هایی هم در زمینه تعمیرات ساعت وجود دارد که یک تعمیر کار لزوما نیازی به دانستن آنها ندارد. مانند پولیش ساعت که میتواند متخصص خود را داشته باشد. یا ساختن شیشه ساعت که مهارتی است با پیچیدگی ها و ریزه کاری های متفاوت از تعمیر ساعت. اما یک تعمیر کار ساعت نهایتا میتواند ان شیشه ساعت را با مهارت و رعایت اصول واترپروفی ساعت آن را تعویض کند.

حقوق / درآمد یک تعمیرکار ساعت چقدر است؟

حقوق یک تعمیر کار ساعت در ایران بستگی به مهارت و تجربه اش در زمینه تعمیرات دارد. متاسفانه حقوق بسیار بالایی برای یک تعمیرکار ساعت در فروشگاه ها یا بوتیک های ساعت در نظر نمیگیرند. افزایش یا رشد در آمد یک تعمیر کار ساعت میتواند بر اساس میزان مهارت و یا پورسانت باشد یا حاصل از اجاره یک میز تعمیر ساعت در گوشه یک ساعت فروشی باشد. یا اگر تعمیرکاری تجربه و سرمایه لازم برای تاسیس یک تعمیرگاه ساعت را داشته باشد که چه بهتر! او میتواند با استفاده از ابزار و تجهیزات و البته فضای استاندارد انجام این کار ، اجرت و تعرفه های مشخصی و مطلوبی بر اساس کیفیت و کمیت خدمات خود معین کند.

مهارت و تجربه تعمیر ساعت چقدر مهم است؟

یادگیری مهارت تعمیرات ساعت چند سال طول میکشد؟ به طور کل هیچ مهارتی را نمیتوان محدود به زمانی خاصی دانست. فراگیری هر مهارتی بستگی به علاقه و پشتکار هر آموزنده دارد. ولی به صورت کل اغلب مدارس و آکادمی های بین المللی آموزش تعمیرات ساعت 4 سال زمان را برای فراگیری این شغل کافی میدانند. البته تجربه کار یک تعمیرکار ساعت در بازار کار را نمیشود نادیده گرفت. متخصصین زیادی در حوزه تعمیرات ساعت هستند که بدون هیچ سابقه شغلی در شرکتی معتبر و یا در آموزشگاه های تعمیر ساعت به مهارت استادی رسیده اند و حتی توانایی اموزش و انتقال مهارت تعمیرات ساعت را به کار آموزان تعمیر ساعت دارند

کلاس ها و مراکز تعمیر ساعت در خارج کجا هستند؟

مدارس و مراکزی بسیاری در اروپا و امریکا و حتی آسیای شرقی هستند که آموزش تعمیرات تخصصی ساعت و ساعت سازی میدهند.

1 معروف ترین مدرسه ساعت سازی در نوشاتل سوئیس است که ووستپ wostep نام دارد.

این آموزشگاه بین المللی به صورت مستقل در رشته های مختلف ساعت سازی مانند تعمیرات ساعت اتوماتیک ، کوارتز و آموزش تعمیر ساعت های پیچیده نیز مانند موتور های ساعت کرنوگراف را با ارائه مدرک معتبر بین المللی ارائه میدهند. لازم به ذکر است که آموزش مهارت های مانند پولیش مقدماتی تا تخصصی ساعت و حتی آموزش ساخت قطعات ساعت را هم در این مدرسه میتوان کسب کرد. مدت زمان این دوره ها بسته به دوره آموزشی انتخابی ، از 1 هفته الی 2 سال زمان میبرد. یک کورس کامل در این مدرسه 3000 ساعت است که حدود 2 سال طول میکشد. شهریه این دوره حدودا 34600 سوئیس فرانک ، بدون احتساب اقامت شما در مدت زمان تحصیلتان در کشور سوئیس است. شرکت کنندگان بایستی دارای مدرک زبان انگلیسی ielts با حداقل نمره 5 یا 6 باشند. اغلب کارخانه های معتبر دنیا مدرک این دانشگاه را به رسمیت میشناسند و الویت جذب نیروی متخصص شان با افرادی است که توانسته اند از مدرسه ساعت سازی وستپ فارغ التحصیل شوند.

2 موسسه معروف دیگر متعلق به نیکلاس هایک موسس هلدینگ سواچ گروپ swatchgrup است.

این موسسه که با نام مدارس ساعت ساعت سازی نیکلاس هایک شناخته میشود. از این مدرسه ، شعبات مختلفی در کشورهای سوئیس ، آمریکا ، انگلستان ، چین ، آلمان وجود دارد. دوره کامل ساعت سازی در این موسسه حدودا 4 سال استه که بصورت رایگان به دانشجویان خود آموزش میدهد. البته لازم به ذکر است که “فقط” شهروندان رسمی کشورهای نامبرده امکان شرکت در این دوره هارا دارند.

3 موسسه سوم ، معتبری که من میشناسم مدرسه ساعت سازی غیر انتفاعی بریتانیا در منچستر، سومین شهر بزرگ انگلستان ، است که زیر نظر موسسه ووستپ دوره 3000 ساعته خد را در 4 سپتامبر 2006 تاسیس شد. به عنوان یک موسسه غیرانتفاعی و مستقل که هیچ بودجه دولتی دریافت نمی‌کند، مدرسه به طور کامل از طریق مشارکت بنیانگذاران و شرکای آن بصورت یک کوسسه خیریه ای تامین می شود:

جزئیات دوره
این یک دوره تمام وقت است که توسط Convention Patronale (CP) به عنوان معادل برنامه آموزشی تعمیر ساعت 4 ساله سوئیس CFC شناخته شده است.

این دوره در دو سال تقویمی تدریس می‌شود و ساعات تدریس از دوشنبه تا جمعه بین ساعت 8 صبح تا 5 بعد از ظهر (40 ساعت در هفته) است. دوره ها هر دو سال یکبار برگزار می شود (به عنوان مثال 2023، 2025، 2027 و غیره). دوره ها در ژانویه با بسته شدن درخواست ها از اول جولای سال قبل از تاریخ شروع دوره شروع می شود.

یک GCSE (یا معادل آن) در زبان انگلیسی، ریاضیات و علوم در کلاس C یا بالاتر یک الزام اجباری برای درخواست یک مکان در مدرسه است. با رعایت این شرط، هر کسی، صرف نظر از سن یا تجربه، واجد شرایط درخواست برای دوره است.

همه متقاضیان موفق موظفند قبل از پذیرش در دوره های این موسسه در یک ارزیابی شرکت کنند. روند ارزیابی بیش از یک روز است و در شهر منچستر در مدرسه برگزار می شود. این ارزیابی شامل مصاحبه، آزمون تئوری (عددی و حل مسئله) و آزمون مهارت است. مکان‌های درسی سپس به داوطلبانی که بالاترین نمرات را در روز ارزیابی کسب می‌کنند، ارائه می‌شود، با حداکثر هشت مکان در هر دوره در هر جلسه.

کتاب ها و منابع آموزش تعمیر ساعت به زبان فارسی

کتاب های زیادی را نمیتوان به زبان فارسی در این زمینه یافت. به جز تعداد انگشت شماری کتاب که بوسیله اساتید مختلفی تالیف و گردآوری شده اند. که البته به نظر بنده این کتاب ها به جستار های تخصصی بیشتر نزدیک هستند تا کتاب های آموزشی. اگر هیچ پیش زمینه در مورد تعمیرات ساعت ندارید ، فهمیدن و درک مطالب و مفاهیم این منابع تا حدودی برای خواننده ثقیل خواهد بود

کتاب پیرامون تکنولوژی صنعت ساعت‌سازی استاد حسن گلجو

کتاب فرهنگ ساعت و ساعت‌سازی نوشته استاد یدالله جواهری آریا

کتاب آوای زمان جلد 1 (تعمیرکار درجه 2 ساعت) نوشته محمدرضا انوری منفرد

کتاب تاریخ زمان سنجی و صنعت ساعت سازی به نوشته نادر کریمیان سردشتی

کتاب ها و منابع آموزش تعمیر ساعت به زبان انگلیسی

بر خلاف کتاب ها و به یا نوعی جستار های فارسی که در قالب کتاب گرداوری شده اند ، کتابهای متعددی به زبان های مختلف در خارج از ایران منتشر شده است که قصد دارم انها را در ادامه معرفی کنم.

تصویر زیر مربوط به اولین جستجوی من درباره کتاب های ساعت سازی و تعمیرات ساعت در گوگل است

برخی از این کتاب ها هم به صورت PDF قابل دانلود هستند که میتوانید از سایت WWW.WIKISAAAT.COM خرید و مطالعه کنید. خواندن و درک مفاهیم این کتاب ها نیز کار آسانی نخواهد بود مگر اینکه شناختی اولیه نسبت به این شغل و لغات تخصصی اش داشته باشید.